[Muzyka] Bardzo dziękuję za zaproszenie należą uzupełnić jeszcze tylko jedną informację jestem lekarzem psychiatrą ale nie jestem lekarzem psychiatrą dzieci i młodzieży to jest bardzo deficytowa specjalizacja o czym się sam przekonałem swoje praktyce coraz częściej w ostatnich kilku latach rodzice szukali pomocy Szukając leczenia dla swoich dzieci Szukając psychiatrów dla dzieci i młodzieży prosząc o kontakt okazywało się że jest to bardzo trudne żeby taki kontakt zdobyć i ustalić wizytę w terminie który miałby szansę żeby to doszło do tej wizyty dosyć krótkim czasie i ulegałem czasem namową I prośbą żeby taką konsultację osobom niepełnoletnim przeprowadzić nie było tego zbyt wiele ale w ostatnich kilku latach takich sytuacji było coraz więcej stąd pewne doświadczenie mam jeśli chodzi o próby leczenia w temacie tego tej prezentacji umieściłem również takie zapytanie rodzina czy farmakologia Chodzi przede wszystkim o to żeby podkreślić fakt że leczenie nie powinno być Nigdy nie jest w zasadzie w oderwaniu od tej sytuacji w której znajduje się w adolescent ta osoba niepełnoletnia ta młoda osoba dorastające dziecko czy małe dziecko rokowanie w depresji u młodzieży jest trudne do określenia bardzo ciężko w jakiś sposób taki precyzyjny ustalić to jak będzie się rozwijała sytuacja jeśli chodzi o dalszy przebieg tego problemu który byśmy nazwali właśnie depresją depresja o której pewnie już było wcześniej powiedziane to to jest rodzaj konstruktu to tak nie do końca jest taka choroba która istnieje samodzielnie jest to zespół objawów który występują w różnym nasileniu i tam gdzie mamy do czynienia z tak zwaną podwójną diagnozą na przykład współwystępowanie dużej depresji oraz dystymi a więc takiej takiego przewlekłego obniżonego nastroju częściej występuje wysokie ryzyko nawrotów w przyszłości zaburzeń depresyjnych tam gdzie jest więcej lęku Niepokoju też również może dochodzić do większego prawdopodobieństwa nawrotu jeżeli w depresji mamy do czynienia z zaburzeniami zachowania wzrasta ryzyko zachowań przestępczych dorosłości tam gdzie ta depresja objawia się z obecnością pewnych objawów takich jak niepokój nadmierne zmęczenie zaburzenia uwagi trudności z podejmowaniem decyzji poczucie winy czy nawet myśli o śmierci bywa że objawy tego problemu ta depresja potrafi utrzymywać się dłużej pomimo poprawy w zakresie nastroju te pewne elementy tego zespołu depresyjnego mogą mogą trwać dłużej to jeszcze jest również istotne od 20 do 40% a dolescentów z dużą depresją może w przyszłości doświadczać czegoś takiego jakie epizod maniakalny czy hypomaniakalny najczęściej w ciągu 5 lat od pierwszego epizodu depresyjnego tu chodzi o zaburzenia dwubiegunowe Czyli też rodzaj takiego Spektrum w którym chwiejność nastrojów może być tak nasiona że mamy prawo mówić o hypomanii czy nawet manii a więc takiego wzrostu mastroju który kazałby patrzeć na problem z zakresu zdrowia psychicznego troszeczkę innej perspektywie mówiąc o rokowaniu nie możemy uniknąć czegoś co jest jakby najbardziej niepokojące ryzyko samobójstw doświadczyliśmy doświadczyliśmy w ostatnich dwóch latach 3 latach w związku z pandemią czegoś takiego jak wzrost zachowań samobójczych wśród dzieci i młodzieży w Polsce w ostatnim roku było tego chyba około dwóch tysięcy z czego 150 przypadków No zakończyło się śmiercią są to bardzo tragiczne rzeczy bardzo tragiczne sytuacje w pewnym W pewnej części można uznać że jest to skutek [Muzyka] lockdownu tak zwanych a więc izolacji nauczania zdalnego braku bieżącego kontaktu z rówieśnikami wiadomo że że w wyniku tych tego lockdownu doszło do zachowań przemocowych w domu do tego że dzieci nie miały możliwości skontaktować się z innymi na zewnątrz jakby powiedzieć o tym co się dzieje te zachowania przemocowe mogły mieć na to wpływ Oczywiście są to dywagacje Jakie są dokładne przyczyny tego co się stało ale to się stało tak i mamy do czynienia z prawdziwym kryzysem jeśli chodzi o zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży należy zachować tą czujność czujność i nie ignorowanie tego co się dzieje z dzieckiem jakakolwiek deklaracja o myślach samobójczych powinna spowodować czujność i nawet działanie prawda konieczność wysłuchania dziecka do pytania poświęcenia mu więcej czasu zachęcania do tego żeby opowiedziało co ma na myśli czy to tylko chodzi o to że jest mu ciężko żyć bo są jakieś trudności czy faktycznie ma plan żeby to działanie No po prostu wdrożyć to ryzyko również jest większe wtedy kiedy u młodzieży dochodzi do stosowania substancji psychoaktywnych to mogą być narkotyki to to po prostu mogą robić alkohol wtedy w tych Stanach w tych Stanach Kiedy kiedy te substancje zmieniają sposób funkcjonowania łatwiej może dochodzić do tego no przechylenia się szali na tę stronę żeby to samobójstwo dokonać takie no dojmujące poczucie beznadziejności jeśli dziecko tego doświadcza jest czynnikiem ryzyka lęk i poczucie że sytuacja jest bez wyjścia to oczywiście takie takie no subiektywne poczucie że nic nie da się zrobić jeśli ktoś to dziecko w takim poczuciu zostaje jest większe ryzyko żeby do tej do tego samobójstwa doszło wycofanie izolowanie się brak kontaktu z rówieśnikami to jest kolejne Ryzyk kolejny czynnik ryzyka bowiem wystarczy tylko kontakt z jedną osobą jedną do której ta osoba do której to dziecko może się zwrócić z problemem to już jest właśnie ta ta ręka podana która może uratować to dziecko więc będąc rodzicem nie można pozostawać obojętnym na to co się dzieje z dzieckiem trzeba być wyczulonym na bieżąco obserwować słuchać mieć chociaż chwilę czasu raz dziennie dla dziecka prawda żeby wyłapać ten moment kiedy coś były ewentualnie złego się działo kolejny czynnik ryzyka to zmiany nastrojów chwiejność tak ale emocjonalna prawda to może towarzyszyć pewnym problemu osobowościowym oczywiście osobowość u dziecka które rośnie się kształtuje ale ale coś tam się dzieje prawda ta te diametralne zmiany nastrojów powinny również nazwy czulać na na deklarację związane z samobójstwem te kilka propozycji pytań które tutaj mamy które warto dawać te pytania po prostu mogą być wprost po prostu pytamy o to czy ktoś czy dziecko chce się zabić tak czy w ostatnich kilku tygodniach myślałeś myślałaś że lepiej byłoby nie żyć czy w ostatnich kilku tygodniach myślałeś że w twojej rodzinie byłoby lepiej bez ciebie Czyli mogą być takie sytuacje w rodzinie Kiedy dziecko ma wrażenie że jest problemem dla rodziny ten problem może związany być z tym że dzieci się skarżą Czy rodzice się skarżą że mają złe wyniki w szkole że są obciążeniem że mają za dużo wymagań że jeśli są porównywalne do drugiego dziecka w rodzinie to tylko w takim kontekście że że przynoszą kłopoty prawda i kolejne pytanie czy w ostatnich kilku tygodniach chciałeś się zabić czy kiedykolwiek próbowałeś się zabić czy masz jakiś plan Jeśli myślałeś o tym to czy wiesz jak to zrobić gotowy plan na zabicie się jest kolejnym takim No w tym w tym stopniowaniu ryzyka jest no kolejnym nasileniem się tego tego niebezpieczeństwa dlatego trzeba podjąć decyzję o leczeniu w sytuacji kiedy uznamy że mamy do czynienia z depresją o dużym nasileniu i jeśli jest poważne ryzyko związane z popełnieniem samobójstwa wtedy to nie postępowanie związane z leczeniem wydaje się koniecznie konieczne natomiast mówiąc o leczeniu farmakologicznym A to leczenie nie wdraża się w takim trybie nagłym Także mamy do czynienia z ryzykiem samobójstwa A więc musimy tak od razu leki może w kontekście wyciszenia uspokojenia działania przeciwlękowego ale te właśnie te słynne leki przeciwdepresyjne u dzieci nie mają statusu takiego leczenia które decyzja o wdrożeniu podejmowana jest z dnia na dzień jeśli jest sytuacja nagła to z takim dzieckiem należały pojechać po prostu do szpitala prawda do specjalisty konsultacja działanie decyzja o leczeniu farmakologicznym podejmowana jest w wyniku kilku spotkań wspólna decyzja z rodzicami z dzieckiem Jeśli jest możliwość takiego takiej konsultacji między dyscyplinarnej byłoby idealnie oczywiście rzeczywistość troszkę wygląda inaczej jeśli chodzi o to to komunikowanie się zespołu który mógłby się zajmować dzieckiem i zwykle to następuje w takiej No w relacji rodzice dziecko lekarz który który to tą decyzję wspólnie podejmuje leki depresyjne włączamy tylko wtedy kiedy rodzina lekarz terapeuta ma możliwość monitorowania sytuacji pacjenta więc kiedy ustalamy że obserwujemy dziecko jeśli chodzi o to co się dzieje z dzieckiem po włączeniu leczenia farmakologicznego A więc to zakłada możliwość stosunkowo częstych spotkań podczas terapii przed terapią kiedy terapeuta lekarz buduje sobie To wyobrażenie i rozumienie tego że będzie Dobra współpraca i że to będzie bezpieczna propozycja którą którą się tutaj [Muzyka] sformułuje wobec wobec rodzica i i Dziecka i również po więc nawiązywanie więzi budowanie zaufania można możemy spróbować wymienić te leki tak tych leków nie ma tak tak dużo jeśli chodzi o leki które mają status funkcjonujących uznanych zalecanych w leczeniu depresji u dzieci bowiem leczenie depresji u dzieci u młodzieży jest inne niż u dorosłych u dorosłych wiemy znacznie więcej na temat tego co te leki mogą robić u dzieci te dane z obserwacji klinicznych z badań klinicznych też już są na tyle dobrze ustanowione że możemy wymienić te leki które są lekami pierwszego wyboru i na dobrą sprawę jest to Fluoksetyna tym lekiem który najczęściej jest stosowany więc jest to ten pierwszy przedstawiciel słynny Prozak leków z grupy inhibitoru z różnego uchwytu serotoniny i efekt leczenia obserwuje się dopiero po dwóch trzech tygodniach stąd to zastrzeżenie że te leki nie mają statusu leków wdrażanych z dnia na dzień żeby zmieniać sytuację związaną z ryzykiem samobójstw prawda ponieważ one nie zmienią tej tego tej sytuacji związanej z ryzykiem dopiero problem związany z depresją może te objawy związane z depresją mogą ulegać zmianie obniżeniu to nasilenie będzie się zmniejszało w ciągu kolejnych kolejnych tygodni drugim lekiem który jest proponowany jest uznany za bezpieczny u dzieci jest sertralina inne leki mają mniejszy status i one po nie można sięgać wtedy kiedy nie udaje się uzyskać dobrej odpowiedzi na leczenie na leczenie przy pomocy właśnie co się też zdarza i tutaj mamy wymienione dobrze znane leki również u dorosłych citalopram etalopram czasem fluoxami na rzadziej węgla-faksynał starszych młodych dorosłych już nawet czy był propion i to co jest No już uznanym przeciwwskazaniem stosowanie tych leków u dzieci jeśli chodzi o paroksetynę no nie powinno się tego robić mamy dane dotyczące obserwacji badań klinicznych że Paroksetyna potrafi mieć takie działania które mogą aktywizować i w dużej depresji z dużym ryzykiem samobójstwa aktywizacja Może właśnie przybrać formę działania w kierunku popełnia samobójstwa To jest coś co co No zostało jakby uznane za obserwacje która miała miejsce w badaniach klinicznych i to przeciwwskazanie jest już tak jest wśród kryniczystów ustanowione dobrze znane prawda co jest istotne to jeśli chodzi o oczekiwanie na efekt leczenia farmakologicznego to że 70% korzystnego efektu leczenia obserwuje się w ciągu pierwszych dwóch tygodni od rozpoczęcia przyjmowania leku a więc jeśli po dwóch tygodniach nie będziemy mieć nie nie obserwujemy poprawy to szansa na to że ta poprawa nastąpi później no staje się coraz mniejsza i to co już powiedzieliśmy i należą to położyć nacisk przy leczeniu farmakologicznym konieczna jest obserwacja w związku z tym ryzykiem aktywizacja więc na bieżąco kontakt z dzieckiem rozmowa obserwacja czas na to żeby żeby wiedzieć co się co się z nim dzieje mówimy o tej relacji rodzica czy czy opiekuna prawda to te działania niepożądane które dzieją się które mają możliwość wystąpienia w czasie leczenia lekami przeciwdepresyjnymi No są różnorakie no ale one występują w ciągu pierwszego tygodnia powinny minimalizować swoją obecność w ciągu dwóch tygodni i one są następujące pogorszenie objawów depresji tak włączając to zachowania suicydalne stąd ta ostrożność prawda wtedy skierowanie do szpitala gdyby to się coś takiego działo albo odstawienie leków też po prostu pobudzenie niepokój i skala tego pobudzenia czy Niepokoju oczywiście no okaże wtedy decydować o tym czy to leczenie kontynuować czy nie drażliwość wrogość paradoksalnie może się zwiększyć impulsywność coś co jest znanym efektem w czasie tego leczenia tak zwana akatyzja a więc przewód bycia w ciągłym ruchu niemożność bycia spoczynku można w związku z tym dodatkowe leki ma Ten objaw przepisać choć nie zawsze jest to dobry pomysł żeby dawać leki na objawy niepożądane zależy to trzeba ustalić w rozmowie z pacjentem z rodzicami czy takie rozwiązanie będzie rozwiązanie akceptowalnym Czy korzyści wciąż przewyższają ewentualne niedogodności czyli te działania niepożądane No i to sformułowanie które już padło na początku hypomania więc to jest taka nie nie do końca duża Mania tak czyli coś co co jest podwyższonym nastrojem zwiększonym napędem takie pobudzenie które może być przyjęte jako objaw działania leku w dobrą stronę i leczenia jeśli chodzi o problem związany z depresją ale jeśli się staje nadmierne i i uciążliwe również dla pacjenta ta ta nadmierna aktywizacja No to to to należy też rozważyć czy czy to leczenie powinno być kontynuowane Zresztą jest to też znane działania leków przeciwdepresyjnych że u osób z pewnym predyspozycją do choroby dwubiegunowej czy też tej chwiejności nastrojów one mogą właśnie powodować to przejście w drugą stronę w stronę właśnie tych objawów wzmożonego nastroju kolejnym Ważnym aspektem jeśli chodzi o leczenie farmakologiczne to jest kwestia odstawiania leku bo Przychodzi taki moment że to ten lek trzeba ustawić kiedy osiągniemy oczywiście korzystne efekty kiedy uznamy że ten efekt który tutaj obserwujemy jest jest akceptowalny i ta poprawa się utrwala długość leczenia depresji u dorosłych zwykle się to robi trochę dłużej u dzieci ta próba leczenia ona może krócej od 6 do 12 tygodni ale jeśli incydent jeśli epizod jest cięższy to leczenie może trwać dłużej stopniowo zmniejszamy dawkę o 25% tak delikatnie 25% zmniejszamy dawkę co tydzień czasem co 50 to to może ulegać właśnie korekcie I jeśli ktoś by na przykład miał serca linę w dawce 150 mg No to możemy zmniejszyć się do 125 po kolei w tygodniu do 100 75 25 i i potem odstawiamy prawda u dorosłych robimy to nieco nieco szybciej nieco większym takim nieco szybszej Gracji zmniejszania dawki bo głównie chodzi o to żeby uniknąć objawów odstawiennych które tutaj polegają na Niepokoju pojawieniu się dreszczy bóle głowy czasem są zawroty głowy bóle mięśniowe mdłości takie objawy No jak w grypie nawet prawda takie niespecyficzne te objawy są czasem pacjenci mówią w odniesieniu do niektórych leków używają specyficznego sformułowania prądy w głowie w momencie kiedy Kiedy są bez leku i część pacjentów zbyt pochopnie wraca do leków w obawie przed po doświadczeniu tych działań niepożądanych dobrze jest powiedzieć o tym przed włączeniem tego leku że to się może wydarzyć że Dobrze jest mieć ten lek jak się gdzieś wyjeżdża żeby nie pozosta bez leku dłużej niż jeden dwa dni bo to nawet część pacjentów odczuwa brak leku w ciągu pierwszego dnia kiedy nie udaje im się przyjąć czy zapomnieć tego leku żeby uniknąć tych objawów więc pogorszenie są oczucia w wyniku przerwania leczenia nie świadczy o tym że depresja jest w cudzysłowie niewyleczona tylko może to być przejawem tych objawów odstawiennych dużo pacjentów również tych dorosłych obawia się tego zjawiska ale spokojne staranne przygotowanie tego tego procesu odstawienia zmniejszenie tej dawki w ten właśnie opisany sposób te 25% co tydzień powinno w większości przypadków pozwolić na na łagodne zejście z leku i ta obawa o coś co mówią o pacjenci i rodzice że nie chcą uzależnić się od leków wymaga wyjaśnienia i takiej właśnie Edukacji i to też nie powinno być jakby przyczyną rezygnacji z leczenia jeśli Sytuacja jest poważna tak jeśli to jest depresja o dużym stopniu zaawansowania z obecnością właśnie tych czynników które predysponują do samobójstw przy okazji leczenia farmakologicznego może być potrzeba również takiego leczenia wspomagającego związanego z tym że dominują zaburzenia lękowe jest kłopot z za snem O czym O tym pewnie była mowa czy też będzie mowa jeśli chodzi o zaburzenie rytmu dobowego czasem w depresji taka maska związana z zaburzeniami snów u dzieci jest to jest obecna dzieci są cenne w ciągu dnia w nocy nie śpią siedzą przed komputerem albo z telefonem i przywrócenie tego tego rytmu dobowego No jest potrzebne żeby spać kiedy jest ciemno a w ciągu dnia być aktywnym mieć siłę żeby być wyspany i pójść do szkoły po prostu prawda rzadko w sytuacji takiej kiedy No nasilenie objawów bo nawet można by powiedzieć o charakterze psychotycznym wymaga innego działania stosuje się leki przeciwpsychotyczne Oczywiście to jest już zarezerwowane do takich No wąskich sytuacji kiedy w depresji mamy do czynienia z objawami psychotycznymi a więc takimi już związanymi z tym że towarzyszą temu pewne objawy wytwórcze halucynacje pewne urojeniowe nastawienie co wcale nie musi świadczyć o takiej poważnej chorobie psychicznej jaką zwykle mamy na myśli mówiąc o przychodzie czyli na przykład schizofrenii niekoniecznie to po prostu skala tego kryzysu psychicznego w depresji może być tak duża że że ten epizod może po prostu być przemijający i tylko świadczyć o tym że trzeba temu dziecku pomóc prawda rodzina No bo dziecko Przecież doświadcza tego bycia w świecie i i wszystkie doświadczenia jakie jakie zbiera na początku pochodzą z rodziny prawda i samo występowanie rodziców u depresji depresji u rodziców jest czynnikiem ryzyka tak występowanie depresji u rodziców trzykrotnie zwiększa ryzyko depresji to u potomstwa rodzice 20 do 50% młodych chorych cierpieli lub innych problemów innych problemów psychicznych co może po prostu mieć no wytłumaczenie takie że jest jakiś element genetyczny albo po prostu rodzic rodzic sam będąc w depresji może być w jakiś sposób niewydolny w opiece nad dzieckiem i Co sprawia że dziecko czuje się mniej bezpieczne mniej zaopiekowane osamotnione i te elementy takie psychospołeczne sprawiają że że u dziecka może dojść do rozwoju tej depresji inne czynniki ryzyka jeśli chodzi o rodziców czy nie krytyka dla dzieci to tak zwane niepewny typ więzień emocjonalnej z rodzicami czyli rodzice niedostatecznie dostępni i niezbyt wrażliwy na potrzeby dziecka nie nie mający tej tej gotowości do do reakcji na te potrzeby do odpowiadania na te potrzeby tak zwana lękowa reprezentacja przywiązania Negatywne postawy rodzicielskie rodzice chłodni odrzucający tacy żyjący w swoim świecie też z jakimś tam problemami właśnie może osobowościowymi może może zmagający się z jakimi przeciwnościami życiowymi zaangażowani za bardzo w pracę tak własną karierę stawiający zwykle preferujący swoje sprawy a nie to co się dzieje w rodzinie z dziećmi zwykły brak wsparcia tak że dziecko nie otrzymuje wsparcia nie ma z nim rozmowy i nie utrzymuje zapewnienia o tym że jest kochany ten można to nazwać nieprawidłowym stylem wychowawczym po prostu tak czy wręcz dezorganizacja życia rodzinnego i niedostępność rodziców z powodu ich choroby na przykład tak rodzic choruje jest to sytuacja kryzysowa dla całej rodziny i czy roli straci pracę pewne kryzysy rodzinne które potem przekładają się na to co się dzieje z dzieckiem i tak jak wspomnieliśmy najpierw o farmakologicznych metodach leczenia tak należy powiedzieć o tych niefarmakologicznych głównie psychoterapia To jest coś co może być realizowane w terapii indywidualnej terapii rodzinnej ale przede wszystkim psychoedukacja czyli zapewnienie informacji rodzicom i dziecku na temat objawów przyczyn metod leczenia depresji sposobów postępowania w konkretnych sytuacjach jak chociażby Właśnie informacja na temat tego Jak mogą działać leki czego się obawiać czego się nie obawiać No oczywiście byłoby idealnie gdyby ten kontakt z lekarzem czy terapeutą był w miarę częsty i i łatwy do nawiązania w toku terapii Nie zawsze tak jest no ale tak powinno być to to jest ten standard który chcielibyśmy żeby zaistniał prawda i terapia rodzinna coś co no tego lekarze psychiatrzy psycho nie robią Chyba są terapeutami psychoterapeutami mają na to czas potrafią zapewnić tego rodzaju sytuacje gdzie zaprasza się całą rodzinę i nie zawsze to się udaje prawda No bo jeśli rodzic właśnie nie ma czasu dla dziecka dlaczego miałoby mieć czas drugi żeby cała rodzina się stawiła prawda Czyli ojciec matka i dziecko a czasem jeśli w rodzinie są dziadkowie to w takim idealnej sytuacji należałoby mieć całą rodzinę jeśli wszyscy mieszkają pod jednym dachem prawda więc te problemy emocjonalne dzieci wpływają na przeżycia i Funkcjonowanie rodziny No i oczywiście na odwrót konflikty i problemy w rodzinie przyczyniają się do pogorszenia stanu psychicznego dziecka i teraz żeby zapewnić dobre dobre zdrowienie dziecka ta rodzina też musi mieć dobre rozumienie tego do tej sytuacji tej tej tego zjawiska tak tej zmiany w przypadku młodszych dzieci nie można sobie wyobrazić skutecznego oddziaływania terapeu Bez zaangażowania rodziców i opiekunów prawda rzadko proponuje się czy też mówić o psychoterapii grupowej u dzieci które które to może być uzasadnione tam gdzie te dzieci doświadczają trudności funkcjonowanie w grupie rówieśniczej mają tendencję do wycofywania się Z relacji koleżeńskich [Muzyka] na czym na czym polega ta idealnie prowadzone leczenie jeśli chodzi o terapię dzieci i młodzieży tak jak powiedziałem zaangażowanie rodzin kontakt co najmniej jedną osobą dorosłą której zależy na dziecko tak to może być wujek Ciocia to może być siostra brat ktoś z zewnątrz tego układu rodzinnego dobra relacja z psychiatrą też też jest czymś co może być ważne idealnie byłoby gdyby współpraca w takim zespole terapeutycznym miała miejsce jeśli dziecko jest pod stałą opieką lekarza rodzinnego pediatry to żeby ta informacja o tym co się wtedy dzieje z dzieckiem również trafiała do psychologa do psychiatry można sobie wyobrazić sytuację która wcale taka rzadka nie jest że dziecko wymaga leczenia specjalistycznego na przykład jest dochodzi do niewydolności nerek konieczna jest dializaterapia różnej formie jest to coś co zupełnie zmienia życie dziecka zmienia życie rodziny magazyngażowania rodzica i znajomość tego co tak naprawdę dzieje się z tym dzieckiem jak to zmienia jego życie jak to zmienia jego wyobrażenie o sobie o przyszłości pomogłaby psychologowi czy psychiatrzy prawda stąd ten ta konieczność w tym zespole wzajemnej Komunikacji i jeśli chodzi o przewagę farmakoterapii czy psychoterapii samej psychoterapii nad farma potrafią to to najlepiej byłoby żeby równocześnie była farmakoterapia i psychoterapia psychoterapia raczej jest zarezerwowana dla tych sytuacji łagodnej depresji umiar o umiarkowanym nasileniu tam gdzie tak jak już powiedziałem mamy do czynienia z dużym nasileniem objawów depresyjnych i ryzykiem samobójstwa farmakoterapia potem wsparcie w obrębie Psychoterapii terapia rodzin terapia w rodzinie polega na tym żeby po prostu się dowiedzieć co się dzieje pierwsza sytuacja kontakt z rodzicem z dzieckiem to trzeba wysłuchać rodzica trzeba pozwolić żeby rodzic przedstawił swoją opowieść co się stało jak doszło do tej sytuacji w której szukali pomocy u psychiatry że znajdują się w gabinecie zwykle to jest tak że dochodzi do jakiegoś przesilenia w życiu rodziny musieli wyjechać byli w Anglii na przykład są zmuszeni wrócić ojciec mąż mąż matki zostaje w Anglii dziecko kilkunastoletnie doznaje tego no tej trudności związanej z tym że rodzina jest niepełna dziecko musi szukać tutaj nowych kontaktów w nowym środowisku które dla niej nie do końca jest znane musi się uczyć nowych rzeczy ma poczucie bycia kimś kto nie jest do końca wartościowy bo bo nie był na tyle wartościowy żeby ojciec został w rodzinie mama musi pracować też ma swoje problemy i wyzwania nie ma czasu dla dziecka Więc to spiętrzenie wszystkich problemów powoduje że że coś się dzieje prawda jakieś konflikty z rówieśnikami dziecko przestaje się uczyć i ta opowieść musi po prostu się pojawić o wiele trudniej jest uzyskać tą opowieść ze strony dziecka bo już bardzo często jest tak że dziecko nie ma ochoty na opowiadanie nawet głównym Głównym problemem tej młodej osoby jest to że ona nie chce mówić tak zdarza się tak że że mija kilkanaście minut zanim coś uda się jakąś informację uzyskać od tego dziecka coś powie o sobie powie o swoich znajomych o tym jak jest w szkole Co jest dla niego ważne i dlaczego przeżywa kryzys Dlaczego tutaj mama go chce mama go tutaj przyprowadza prawda to jest przykład gdzie [Muzyka] jest 37-letnia matka 13-letni syn który stał się wulgarny buntujący się kradły i pieniądze i matka jest bezradna nie wie skąd to się wzięło tak czy ona go źle wychowała Na czym polega ten błąd wychowawczy czy też wpadł w złe towarzystwo Tak zmienił się i terapeuta po zebraniu wywiadu informacji może że tak powiem jest kilka hipotez bo są to rzeczy które od razu się narzucają jeśli chodzi o taki dosyć oczywisty mechanizm psychologiczny chłopca który wychowywany jest przez samotną matkę pierwsza propozycja zachowanie chłopca mogło być przejawem prób nakłonienia ojca do powrotu do rodziny po prostu zobaczcie a tu jestem chcę zwrócić na siebie uwagę nie nikt się mną nie zajmuje chciałbym mieć kontakt z ojcem więc będę teraz zachowywał się w taki sposób No nie wiem głośny albo nawet Pandora o pieniądze mamie prawda to jedna hipoteza która okazała się nieprawdziwa po tym jak okazało się że po prostu zachowanie chłopca mogło być przejawem zazdrości o nowego partnera Matki matka w pewnym momencie swojego życia po prostu znalazła sobie nowego mężczyznę co po prostu się zdarza miała mniej czasu dla swojego syna syn trzynastoletni mogłoby się wydawać że nie wymaga już tyle uwagi ze strony matki a najpewniej zachowanie chłopca było przejawem zazdrości po prostu przejawiam zazdrości i zobacz ja tu jestem czemu mnie zaniedbujesz Ja też potrzebuję twojej uwagi więc to jest taki model tego co się dzieje z relacji rodzi dziecko w sytuacji kiedy rodzina doznaje czy też jest po jakimś przejściach po jakimś kryzysie i trzeba coś coś z tym zrobić I diagnoza terapeuty może być dosyć prosta ale teraz naprawianie tego czy czy próba interwencji być może nie sprowadzi się tylko do tego żeby poinformować o tym matkę że to jest komunikat ze strony syna a jeśli jest już w takim kryzysie psychicznym że ta depresja gdybyśmy stwierdzali depresję jest tak nasiona że również potrzebne są leki no to wtedy byśmy również zaproponowali leczenie a więc rodzina jest bardzo ważnym źródłem informacji na temat tego co się dzieje z dzieckiem rodzina jako system tak zwaną terapia systemowa bo w rodzinie jeśli jest tylko rodzic i dziecko No to jest sytuacja w miarę prosta ale zwykle jest trochę więcej tych elementów jest mama tata dziecko czasem jest rodzeństwo A jeśli jeszcze są dziadkowie No to już to się robi Coraz bardziej skomplikowane kiedy te wszystkie elementy członkowie rodziny mają za sobą różne sprawy do załatwienia każdy coś od kogoś chce Każdy ma jakieś oczekiwania Każdy ma jakąś rolę w tej rodzinie i w terapii rodzin chodzi o to żeby ustalić jak te relacje wyglądają te zachowania intera kcyjne w jakich okolicznościach tak Co robi ojciec lub matka kiedy dochodzi do konfliktu z dzieckiem kiedy jakaś jest nawet przemoc jak się zachowuje ojciec Co robi matka w sytuacji kiedy jeszcze są dziadkowie to jaka jest ich rola Czy Oni faktycznie są tacy tacy zapewniający wsparcie czy coś próbują jakąś jakąś rolę mieć dominującą więc tych sytuacji Jest jest naprawdę dużo i takich takich interwencji w terapii rodzin oczywiście mało który psychiatra robi ale ta obserwacje one się rodzą da czasem przyjdzie z dzieckiem tata czasem Mama czasem przychodzi babcia czasem tylko babcia bo bo mama jest gdzie indziej jest jest za granicą ojciec dawno odszedł i sprawuje opiekę nad dzieckiem tylko babcia tam sytuacja jest jakby w miarę klarowna jeśli chodzi o sytuację rodzinną ważnym zadaniem jest na przykład ustalanie hierarchii uszeregowania członków rodziny kto jest najważniejszy kto jest w jakim kontekście najważniejszy Czy w sytuacji rodzeństwa czy jakieś dziecko jest preferowane to dosyć dosyć częsty schemat kiedy młodsze dziecko ma jako przykład podawane starsze zobacz on się dobrze uczy masz być taki jak on i to nie jest dobry pomysł to nie jest dobry pomysł z tego to zwykle się rodzą problemy i to jest bardzo Wielkie Wyzwanie wymaga pewnej delikatności czasu i gotowości do zalewania takich pytań i sprawności w uzyskaniu ich rola rodziny jest kluczowa jeśli chodzi o to co się dzieje z dzieckiem czasem to nie jest błąd związany z wychowaniem bo bo nam się wydaje zakładając że dzieci będą co najmniej tak samo sprawne jak my jeśli chodzi o radzenie sobie z przeciwnościami dorastania i powinniśmy być czujni zakładać raczej to że nie muszą być tak sprawnie jak my tak że że nasze kompetencje też rodziły się z pewnym procesie i powinniśmy być wyczuleni na to co się dzieje z naszymi dziećmi to tylko taki przykład że że rzadziej występują uzależnienia od substancji psychoaktywnych wśród młodzieży która pochodzi z rodzin bardziej zaangażowanych religijnie to oczywiście się stosowny temat na ile religijność na ile ta postawa rodziców która promuje pewne zachowania które mają swoje źródła w takiej zdrowej religijności może pomagać dzieciom być może nie należy o tym zapominać ale w tym w tej dyskusji o tym Jakie jest leczenie rodzina jest kluczowa Dobra współpraca z psychiatrą również i znaczenie dobrego psychotera psychoterapeuty również jest nie do przecenienia dziękuję bardzo [Muzyka] [Muzyka] [Muzyka]
